تجربه سالیان دراز مدیران اجرایی کشور حکایت از آن دارد که در اجرای عملیات عظیم پیمانکاری مهمترین عاملی که می تواند به انتقال و ارتقاء فن آوری ملی منجر شود ، حمایت از ایجاد و تقویت شرکتهای پیمانکار1 یا پیمانکار عمومی در کشور است شرکتهایی که بتوانند اجرای یک طرح بزرگ را به طور کامل برعهده گیرند و همچنین در صورت لزوم به اجزای قابل تفکیک تقسیم کرده و

مقدمه

تجربه سالیان دراز مدیران اجرایی کشور حکایت از آن دارد که در اجرای عملیات عظیم پیمانکاری مهمترین عاملی که می تواند به انتقال و ارتقاء فن آوری ملی منجر شود ، حمایت از ایجاد و تقویت شرکتهای پیمانکار[1] یا پیمانکار عمومی در کشور است . شرکتهایی که بتوانند اجرای یک طرح بزرگ را به طور کامل برعهده گیرند و همچنین در صورت لزوم به اجزای قابل تفکیک تقسیم کرده و با انتخاب پیمانکاران فرعی(پیمانکاران جزء[2]) نسبت به خرید تجهیزات و نصب و راه اندازی آنها همت گمارند ، در ضمن بتوانند هماهنگی لازم را بین پیمانکاران فرعی ایجاد کنند وبا نظارت مهندسی و کنترل پروژه ، مسئولیت کیفیت کار و عملکرد مناسب طرح و زمانبندی و هزینه نهایی آن را نیز بپذیرند .

ایجاد تحول اساسی در ساختار استراتژیک مدیریت عالی تصمیم گیری کشور ، علاوه بر تاسیس شرکتهای پیمانکاری توانمند ، اثرات و مزایای دیگری نیز به همراه داشته که از آن جمله می توان به انتقال فنآوری مربوط به انجام پروژه ها اشاره کرد که این امر از جهات مختلف منشا کسب منافع ملی گردیده است . خوشبختانه طی چند سال اخیر تلاش مضاعفی در همین راستا و به منظور تقویت شرکتهای پیمانکار جامع درجهت ارتقاء فنآوری ملی صورت گرفته است .

با رشد روز افزون تکنولوژی همواره خطرات و ریسک های ناشی از کار نیز افزایش پیدا می کند . کنترل این خطرات نیازمند نوعی سیستم مدیریتی است که منجر به کاهش این خطرات و حصول اطمینان از افزایش ایمنی ، رفاه کارکنان و همچنین حفاظت از محیط زیست می گردد .

از آنجایی که مدیریت بهداشت ، ایمنی و محیط زیست HSE[3]، از موارد کلیدی و بسیار مهم در اجرای عملیات پیمانکاری می باشد . لذا لازم است تا با رعایت سطوح مختلف HSE در سازمان ها و پیمانکاران تحت پوشش ایشان نقش مهمی در کاهش ریسکها و خطرات کاری و در نتیجه آن ارتقای سیستم مدیریتی بهداشت ، ایمنی و محیط زیست کشور ایفا نمود . این در حالی است که امروزه شرکتهای پیمانکار عمومی بین المللی ، مدیریت اعمال شده HSE و چگونگی عملکرد در این زمینه را به عنوان یکی از مهمترین شاخص [4]های بازاریابی جهانی می دانند و همواره برای بهبود وضعیت مدیریت HSE موجود و ارتقای آن می کوشند تا آمار[5] و اطلاعات مدیریت اعمال شده به مشتری (کارفرما) نشان دهد تا در بخش HSE ، سیستماتیک اندیشیدن و عمل کردن هدف نهایی است.

دنیای امروز دنیای رقابت است . نرخ سریع تحولات تکنولوژیک، تغییر در الگوهای مصرف و نیازهای بازار، بالا رفتن انتظارات جامعه و مسؤولیتهای اجتماعی سازمانها،‌ عرصه رقابت را روز‏به‏روز تنگ‏تر می‏نماید. شرط بقاء در چنین محیطی برخورداری از مزیتهای رقابتی در سازمان است.

توجه به منابع انسانی[6] به عنوان اصلی‏ترین سرمایه سازمان، بهبود فرآیندهای کاری در راستای تولید و عملیات بهره‏‏ور و توجه به موضوعات زیست‏محیطی برای تحقق توسعه پایدار از مهمترین معیارهای رقابت‏پذیری سازمانها به‏ شمار می‏روند. از این‏رو پرداختن به موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط‏ زیست به یکی از اولویتهای کسب و کار در سازمانهای امروزی تبدیل شده است. در این میان بهره‏گیری از یک نگرش جامع و نظام‏مند به این موضوعات اهمیت بسیاری دارد.سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط ‏زیست پاسخی به این مهم است.کار در محیطهای پیمانکاری به لحاظ تنوع کار، حضور گروههای مختلف کاری و نیز عدم آشنایی کامل با محیط و شرایط کار، با پتانسیل بالای وقوع حوادث ایمنی، بهداشتی و زیست‏محیطی همراه است؛ از این‏رو پرداختن به موضوعات HSE در عملیات پیمانکاری اهمیتی دو‏چندان می‏یابد.

کار در محیطهای صنعتی همواره با پتانسیل وقوع حوادث مختلف همراه است. خطرات ایمنی، بهداشتی و زیست ‏محیطی فراوانی در محیط کار وجود دارند که غفلت از وجود آنها و عدم برنامه‏ریزی جهت مواجهه با آنها می‏تواند عواقب جبران ‏ناپذیری به ‏دنبال داشته باشد.

در این پروژه در ابتدا به معرفی سیستم و علت اهمیت موضوع پرداخته شده است،در فصل دوم قسمت های مختلف سیستم HSE توضیح داده شده ، در فصل سوم نحوه ایجاد تغییرات مورد دلخواه برطبق سیستم HSE آورده شده است ،در فصل چهارم تعاریف و مدلهای مختلف فرهنگ سازی HSE آورده شده، در فصل پنجم به نحوه سازماندهی و تعریف مسئولیت های HSE پرداخته شده است،در فصل ششم نحوه مانیتور کردن سیستم HSE آورده شده، در فصل هفتم به نحوه ایجاد بهبود در استراتژی آورده شده است، در فصل هشتم تعاریف و نحوه ارزیابی ریسک آورده شده است، در فصل نهم نحوه استقرار کاربردی نظام HSE در مناقصه و قراردادها و نحوه ارزیابی پیمانکاران آورده شده است.

 

 

فصل اول

 

1-1)سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست پیمانکاران

هدف مدیریت HSE پیمانکاران مبتنی بر ارائه نگرشى برای مدیران سازمانها و پیمانکار در رابطه با ابزار و روش هایى مترکز است که بتوان HSEرا در قالبى استراتژیک اداره کرد.فعالیتهایى که در عملیات پیمانکاری صورت مى پذیرند مخاطراتى را در بردارند که مى توانند کارکنان و مردم عادى را در معرض صدمات[7] ایمنی و بهداشتی قرار داده وهمچنین میتوانند صدمات محیطى را بهمراه داشته باشند . بکارگیرى مؤثر موارد مطرح در HSE از دغدغه هاى عمده کسانى است که مسئولیت[8] اداره قسمت هاى مختلف سازمانها و پیمانکاران را به عهده دارند.

در سال هاى اخیر تعداد بیشترى از مردم بر این امر واقف گردیده اند که سیاره ما و ساکنان آن به شدت آسیب پذیر بوده و صلح، رفاه و کیفیت بالاى زندگى را فقط مى توان از طریق کاربرد مسئولانه منابع طبیعى و احترام به افراد و شیوه هاى زیستى آنها تأمین کرد. اکنون، مردم انتظار دارند که دولت ها و چهره هاى سرشناس امور، توسعه اقتصادى را به شیوة مسئولانه اى از دیدگاه اجتماعى ، ایمنی ، بهداشتی و زیست محیطى اداره کنند. کمیسیون برنتلند[9] در سال 1987 ، نیاز به توسعة پایدار اقتصادى را چنین تعریف کرد" : توسعه اى که نیازهاى عصر حاضر را بدون فدا کردن امکانات و تواناییهاى نسل هاى آینده در برآوردن نیازهایشان برآورده سازد ".سیستم مدیریت HSE بخش کلیدى تعهدات هر پیمانکار و سازمان نسبت به توسعه پایدار مى باشد. علاوه بر جنبه اخلاقى تلاش در ایجاد آینده اى پایدار ، دلایل قوى اقتصادى براى تضمین مدیریت مؤثر HSE پیمانکاران وجود دارند . کاهش هزینه ها و پرهیز از ریسک ضمن ارتقاى بهره ورى عملیاتى، با متمایز ساختن پیمانکاران بر مبناى میزان مسئولیت پذیرى مدیریت HSE اعتبار بین المللى پیمانکاران را افزایش مى دهد. این افزایش اعتبار ضمن جذب کارکنان مستعد و سرمایه گزارى مالى به ایجاد همکارى هاى مؤثر بین سازمانها و پیمانکاران کمک میکند.

2-1) چرا یک سازمان و پیمانکاران آن به استراتژى مدیریت HSE نیازمند هستند؟

HSE باید جزء تفکیک ناپذیر فعالیت هاى هر سازمان و پیمانکار باشد و بخشى ازفعالیت هاى روزمره آنان باشد. اما این سؤال مطرح می شود که تا چه اندازه می بایست در پروژه هاى پیمانکاری بر روی HSE سرمایه گذاری کرد و چگونه مى توان در عین ادارة و مدیریت موفق اقتصادى یک پروژه پیمانکاری، حداکثر بهره بردارى را ازHSE نمود؟ چگونه مى توان از اتلاف وقت و تلاش مدیریت پیمانکار در امورى که بازدهى قطعى ندارد پیشگیرى کرد؟

انتظارات مدیران و سازمانها و کارفرمایان به سرعت در حال تغییر است. مدیریت HSE پیمانکاران چارچوب یکپارچه اى را که براى تعادل بخشیدن میان عوامل مختلف به شیوه اى منطقى و حرفه اى را که لازم است، ارائه مى دهد.

چگونه باید آنچه را که لازمه مدیریتHSE پیمانکاران است ارزیابی و برنامه ریزی کرد:

در حال حاضر، کیفیت مدیریت HSE پیمانکاران در سازمانها چگونه است؟پیمانکاران نمى توانند ریسک هایى را که متوجه فعالیت آنهاست، نادیده بگیرند چون اثرات این خطرات در معیار عملکردى پیمانکار مى تواند بسیار مهم بوده و ممکن است به تصور سازمان و جامعه نسبت به آن حرفه آسیب هاى جبران ناپذیرى وارد شود.چالشى که فرا روى مدیران سازمانها و پیمانکاران قرار دارد ، دانستن شیوة مدیریت ریسک[10] کارى به نحوى که حالت بهینه را براى سازمان شان فراهم آورد،مى باشد.کلیه فعالیت ها از نظر ماهیت و حوزة عملکرد متفاوتند و لذا، هر یک با مجموعة متفاوتى از ریسک هاى مختلف روبرو هستند که باید آنها را مدیریت کنند. میزان سطح مدیریتى که توسط سازمان و یا پیمانکاران خاص انجام مى شود باید منعکس کننده سطح ریسک[11] فعالیت آن سازمان و یا پیمانکاران باشد. اگر سازمان یا پیمانکاری کنترل هاى کافى را اعمال نکند، ممکن است بدون هیچ ضرورتى، خود را در معرض ریسک هاى مختلف قرار دهد و از سوى دیگر، اگر سازمان یا پیمانکاری کنترل هاى بیش از حد و پیچیده اعمال کند، منابع خود را اتلاف کرده است.

مدیریت کنترل ریسک بسیار پیچیده ممکن است منجر به سردرگمى و گمراهى افراد شده و آنها را ترغیب به نادیده گر فتن عمدی و بى توجهى به مقررات سیستمHSE نماید .با ساده نگهداشتن فرآیند مدیریت ریسک، و رعایت تناسب آن با درجه ریسک خطرات موجود، مى توان در اجرای سیستم HSEموفق شد. بنابراین، مدیران ارشد سازمانها می بایست روش هاى موجود مدیریت ریسک را ارزیابى کرده و مناسبت آنها را براى کار خود ارزیابى کنند. در اینصورت مى توان تصمیمات لازم دربارة اقدامات بعدى را اتخاذ کرد.

3-1)دومعیارسنجش[12]سادهبراىارزیابىعملکردجارىسیستموجوددارد:

1. 1. تعداد حوادث[13] یا رویدادهاى مرتبط با HSE
2. 2. هزینه [14]HSE

1-3-1)تعدادحوادثیارویدادهاىمرتبطبا:HSE

اندازه گیرى تعداد حوادث و رویداد هاى مرتبط با HSE که در طول سال گزارش مى شود، شاخصى از عملکرد HSE سازمان و پیمانکار می باشد .با انجام این اندازه گیرى ها مى توان روند خاصى را بین آنها مشخص نمود.

لیکن، این روش کند بوده و بیشتر حالت انفعالى دارد و باید صبر کرد تا حوادث یا رویدادها رخ دهند. اغلب حوادث و یا رویدادها، وقایعى هستند که موجب بروز مشکل و چالشهایى براى مدیریت ریسک مى شوند. در نتیجه، سازمانها یا پیمانکارانی که تعداد حوادث و رویداد آنها کم است مى توانند تصورکنند که سطح عملکرد خوبى دارند. هرچند این مطلب مى تواند ناشى از خوش شانسى باشد تا مدیریت درست. داده هاى مربوط به حوادث و رویدادها که نقطه شروع ارزیابى[15] چگونگى عملکرد HSE و بررسى احتمال وجود ارتباط سیستماتیک بین داده ها مى باشد، بایستى همیشه در دسترس باشد. هر چند در تفسیر داده هاى موجود بایستى مراقب بود.

به عنوان نقطه شروع ، هر سازمان یا پیمانکار باید روش اجرایی مدون و مناسبی را برقرار نماید تا اطمینان حاصل گردد کمیت و کیفیت حوادث گزارش شده پویایی سیستم را تضمین می نماید زیرا اطمینان کاذب به کفایت گزارشات ممکن است موجب کندی در پیشرفت عملکرد HSE گردیده و دایره اقدامات را بر مبنای اطلاعات ناکافی از حوادث محدود نماید.

[16]: HSE 2-3-1)هزینه

روش هاى مختلفى براى ارزیابى هزینه هاى واقعى مربوط به امور HSE وجود دارد . اغلب سازمان ها و پیمانکاران از سنجش هزینة واقعى HSE به نحو مؤثر غافلند. این غفلت منجر به استفاده غیر مؤثر از منابع شده و سازمان یا پیمانکار را در تشخیص مواردى که تمرکز تلاش هاى مدیریت باید بر روى آنها قرار گیرد دچار اشکال خواهد کرد.حوادث مى توانند هزینه هاى مستقیم و غیرمستقیمى را بر سازمان و پیمانکار تحمیل کنند بنحوى که هزینه هاى ایجاد شده توسط بعضى از آنها را نمى توان توسط بیمه جبران کرد.

 

بیمه شده

شکل(1-1)هزینههاىمستقیموغیرمستقیم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سازمان ها و پیمانکاران به طور عموم بر این باورند که اکثر هزینه ها تحت پوشش بیمه[17] قرار گرفته یا مى گیرد، در حالیکه توسط بیمه پرداخت نگردیده و از سایر منبع بودجه هاى سازمان تأمین مى گردد )مثل بودجه سرویس ونگهدارى، مرخصى استعلاجى، افزایش حق بیمه و ..)

بر اساس مطالعات انجام شده بر روى شرکت هاى انگلیسى آندسته از هزینه هاى حوادث که تحت پوشش شرکت هاى بیمه قرار نگرفته بودند بین 8 تا 36 برابر بیشتر ازهز ینه هاى ناشى از پرداخت حق بیمه در زمان انجام مطالعات بوده است در حالى که هزینه هاى غیر مستقیم حدود 6 تا 10 بار بیش از هزینه هاى مستقیم بوده است. شکل(2-1)هزینههاىبیمهاىوغیربیمهاى حوادث[18]

 

پایین ترین حد هزینه، همیشه خیلى واضح نیست هرچند، عدم در نظر گرفتن مشکلات و پیچیدگى هاى HSE مى تواند منجر به تحمیل بارهاى غیر قابل قبولى بر بار کارى سازمان و پیمانکار گردد.توجه به HSE فقط یک تلاش بشردوستانه نیست، بلکه در صورت مدیریت صحیح مى تواند به بروز مزیتهاى پایدار و همیشگى بیانجامد.  

شکل(3-1)هزینهدرقبالتلاش[19]

 

 

هزینه حوادث مى تواند بارى سنگین و ناشناخته بر توان مالى سازمان تحمیل کرده بنحوى که سودآورى عملیات آن را تحت الشعاع قرار دهد .عدم درک مدیریت از رابطه مستقیم بین حوادث و سوانح مرتبط با HSE وسودآورى مى تواند به ابتکارات نادرست جهت کاهش هزینه ها واز دست دادن فرصت هاى بوجود آمده در جهت اجراى استراتژى HSE منجر شود.این استراتژى ها خود هزینه بر هستند)از جمله هزینه هاى مربوط به دستمزد، تخصیص نادرست منابع،آموزش و نظارت بیشتر (بنابراین، چالش عمده یافتن نقطه اى است که در آن زیان هاى سازمان با هزینه ناشى از بکار گرفتن برنامه نظارت و کنترل مناسب در تعادل قرار مى گیرد.

4-1) عملکردسازمان یا پیمانکاردرمقایسهبادیگرانچگونهاست؟

با تعیین میزان عملکرد سازمان یا پیمانکار در رابطه با HSE می توان موقعیت سازمان را نسبت به سایر سازمان ها ارزیابى کرد. آیا پیمانکار از پیشگامان[20] حرفه خود بحساب مى آید یا اینکه از استانداردهاى حرفه مربوطه عقب مانده است؟

براى ارزیابى اینکه سازمان یا پیمانکار در حال حاضر چگونه عملکردى دارد و یا عملکرد آن را نسبت به دیگران مقایسه کنیم، مواردى هستند که باید مد نظر قرار گیرند، از جمله:

• سازمان یا پیمانکار مورد نظر را با کدام سازمانها یا پیمانکاران مقایسه میکنیم؟
• چه اقداماتى را براى مقایسه انجام مى دهیم؟
• با نتایج چه مى خواهیم بکنیم؟

برخى سازمان ها مطالعات سنجش را انجام مى دهند . سنجش[21] اصطلاحى است که براى تشریح بسیارى روش هاى مختلف بکار مى رود و بدلیل همین تنوع در انجام اینگونه مطالعات بایستى محتاط بود و دقت لازم را مبذول داشت.

5-1) سازمان یا پیمانکار کدامسطحمدیریتHSE رابایددرحرفهخویشبکارگیرد؟

پیمانکار یا سازمان پس از برآورد عملکرد خویش و درجه بندى موقعیت نسبت به دیگران، بایستب به ارزیابى سطح مدیریت ریسکى که متناسب با فعالیت خویش پرداخته و بویژه مشخص کند که آیا روش و رویکرد جارى مدیریت در زمینه مدیریت ریسک با نوع فعالیتی که انجام می دهد تناسب دارد.

براى کمک به ارزیابى فوق، هر سازمان مى تواند نیازهاى گروه هاى ذینفع حرفه خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد . در هر حرفه اى گروه هاى متعدد با منافع ویژه و یا علائق مشخص در ارتباط با عملکرد سازمان وجود دارند که در بعنوان "گروه هاى ذینفع " نام برده شده اند.در رابطه با موضوع HSE طیف وسیعى از گروههاى ذینفع وجود دارند.

شکل(4-1)گروههاىذینفع[22]درHSE:

  

			تأمین کنندگان مواداولیه
	پیمانکاران				سهامداران

 

 

 

عدم دستیابى به انتظارات گروه هاى ذینفع مى تواند به کاهش اعتبار یک سازمان بیانجامد. براى مثال، قانونگزاران و آنانکه مسئول اجراى قوانین و مقررات هستند در ارتباط با تبعیت از مقررات و قانون با سازمان داراى نقاط تعامل هستند .عدم تبعیت و پیروى از قوانین (عدم توانائى در برآورد و تأمین انتظارات آن) مى تواند منجر به پرداخت جریمه هاى مختلف و یا ملزم به پیاده کردن معیارهاى سنجشى هزینه آور مرتبط با توصیه هایى که در خصوص حادثه اى خاص بعمل آمده، میگردد.

تداوم تحمیل این گونه هزینه ها تأثیر منفى بر توان رقابتى سازمان و پیمانکاردرعرصه عملیاتى خواهد گذاشت .در مقابل با تأمین انتظارات گروه هاى ذینفع اعتبار و وجهه سازمان و پیمانکار حفظ گردیده و از اقدامات هزینه آور انفعالى جلوگیرى خواهد گردید .

 

اما جایگاه سازمان کجاست؟ آیا از توقعات گروههاى ذینفع پیشى گرفته یا آنها را برآورده نکرده است؟ سازمان در ارتباط با مدیریت ریسک در چه سطح و جایگاهى قرار دارد ؟... سازمان و گروههاى ذینفع مرتبط با سازمان مایلند مدیریت ریسک در چه سطحى قرارداشته باشد؟

براى تعیین جایگاهى که یک سازمان در آن قرار دارد و یا بایستى قرار داشته باشد، مى توان موقعیت سازمان را در شبکه سیستم مدیریتى ارزیابى کرد.

6-1) این شبکه بکمک دو پارامتر تعریف مى شود:

1. 1. رویکرد سازمان به مدیریت HSE چگونه است؟
2. 2. میزان اتکاى سازمان بر سیستم هاى رسمى چقدر است؟  

 

1-6-1) رویکرد[23]سازمان و پیمانکارنسبت بهمدیریت HSE چگونهاست؟

آیا باید براى مدیریت HSE رویکردى از پیش برنامه ریزى شده انتخاب نمود یا رویکردى انفعالى؟ براى مثال،آیا سازمان در مقابل مقررات و سوانح و حوادث پس از وقوع عکس العمل نشان دهد و یا اینکه رویکردى برمحورتلاش در پیش بینى آنها و اقدام پیش از وقوع سانحه برگزیند.

2-6-1) میزاناتکاىسازمانبرسیستمهاىرسمى[24]چقدراست؟

برخى سازمان ها فاقد روش مدیریت HSE هستند. کار آنان بدون قواعد و روال مشخص انجام میگیرد. اما گروه دیگرى از آنان بمنظور اطمینان از پیروى و سازگارى عملیات با الزاماتHSE به طور قابل توجهى به مکاتبات رسمى روى آورده و بر اجراى رهنمودها و دستورالعمل هاى اجرائى اتکاء کرده اصرار مى ورزند.

در روند تکامل و تحول مدیریت HSE چهار مرحله متصور است . این مراحل عبارتند از آتش نشان[25]، مرحله سازگارى[26]، مدیریت ریسک[27] و خوداتکایى[28]. مشخصات این مراحل در جدول زیر نشان داده شده است.

جدول(1-1)روند تکامل و تحول مدیریت HSE

 

این مراحل را مى توان در یک شبکه نشان داد شکل (1-5).

شکل(5-1)رویکردبهمدیریت HSE

 

گروه هاى ذینفع، از طریق انتظارات خود، جایگاه استانداردهاى قابل قبول را در این مرحله از تحولات تعریف مى کنند. این سطح دائماً در حال جابجایى است و مى تواند در نتیجه وقایع مهم، جهش نماید.

شکل6-1 (ب)پس از رویداد مهم شکل6-1(الف) پیش از رویداد مهم

 

سطح توقعات افراد ذینفع

با در نظر گرفتن عملکرد فعلى، مراحل مختلف تحول و نیز انتظارات گروههاى ذینفع، سازمانها مى توانند استراتژى هاى مناسب خود را تدوین کنند. این استراتژى ها در صدد ایجاد تعادل میان هزینه، مسائل حقوقى و ایمنی و بهداشتى تدوین مى گردد.

شکل(7-1) مدل تجارى سازمان با عملکردى در سطح بالا

اینچنین استراتژى[29] را مى توان به عنوان پیوندى میان نیازهاى گروههاى ذینفع و سیستم هاى مدیریت سازمانها در نظر گرفت .بنابراین باید سیستم مدیریت براى ارائه استراتژى HSE پیمانکاران طراحى شود.سازمانها و پیمانکاران غالباً فعالیت خود را روى اصلاح بخش هائى از سیستم مدیریت متمرکز مى کنند بدون اینکه در نظر بگیرند که چگونه این اصلاحات علائق و انتظارات گروههاى ذینفع را تأمین خواهند کرد.

رد دوون، که با عنوان بومی قرمز (رد نِیتیو) نیز شناخته می شود، از مرز انقراض رهایی یافته است کمتر از 500 دوون شیرده در ایالات متحده باقی مانده است از نظر تاریخی، رد دوون یک نژاد گاو گسترده می باشد در آمریکا و در طول نیمه ی اوّل این قرن نژاد معروفی بود

رِد دوون (دوون قرمز) – بوستوروس

 

اطّلاعات کلی

 

رد دوون، که با عنوان "بومی قرمز" (رد نِیتیو) نیز شناخته می شود، از مرز انقراض رهایی یافته است. کمتر از 500 دوون شیرده در ایالات متحده باقی مانده است. از نظر تاریخی، رد دوون یک نژاد گاو گسترده می باشد. در آمریکا و در طول نیمه ی اوّل این قرن نژاد معروفی بود.

 

توصیف

 

رد دوون دارای اندازه ی متوسط، شاخ دار، قرمز پررنگ و نژادی چند منظوره می باشد. گاو نر دارای وزنی بین 1000 تا 1200 پوند و گاو ماده 800 تا 1000 پوند می باشند. می تواند تا 12000 پوند شیر غنی از نظر سرشیر تولید کند و گوساله ی دارای استخوان سبک و 60% گوشت قابل استفاده به دنیا آورد. گوساله ها همچنین می توانند به شکل گاوهای نر باهوش آرام و مطیع و پرکار پرورش یابند. رد دوون یک ضرورت برای مهاجران آمریکایی در باختر میانه بودند. آنها نژاد یک مزرعه ی خانوادگی کوچک بودند امّا بعد از جنگ جهانی نژادهای خاص دیگری برای گوشت و شیر به وجود آمدند. بعد از آن تراکتورها به طور کلی جایگزین گاوهای نر شدند و نیاز به یک نژاد چند منظوره مثل رد دوون کاهش یافت.

 

رفتارها و محل سکونت

 

رد دوون توانایی تبدیل علوفه و علف های خشک چراگاه هارا به شیر و گوشت دارای کیفیت خوب دارد. نژادهای جدید نیاز به مکمل های غذایی غلات دارند که انرژی کافی برای رشد، تولید مثل و حرکت ندارند. کارایی انرژی بیشتر با داشتن نژادهایی مثل رد دوون که می توانند با علف های خشک و نامرغوب زنده بمانند و شیر و گوشت با کیفیت خوب تولید کنند، حاصل می شود. دوونها نسبت به نژادهای دیگر فعال تر و چابک تر هستند و در بعضی نوشته ها آمده که آنها می توانند در هر ساعت 6 مایل را به حالت یورتمه و با یک گاری خالی طی کنند. این نژاد دارای رفتار و خوی آرام است و یک گاو خانگی عالی است.

از زمانی نه چندان دور هر سال با فرارسیدن فصل گرما، معضل کم آبی شهرهای کشور و نگرانی از پیامدهای اجتماعی آن، دغدغه ی خاطر متولیان و مسؤلان شهری کشور است هر سال که می گذرد بر تعداد شهرهای کم آب کشور افزوده می شود، گستره ی بی آبی و کم آبی از شهرهای کوچک عبور می کند و شهرهای بزرگ و حتی پایتخت کشور را فرا می گیرد این در حالی است که در دهه اخیر و در سال

از زمانی نه چندان دور هر سال با فرارسیدن فصل گرما، معضل کم آبی شهرهای کشور و نگرانی از پیامدهای اجتماعی آن، دغدغه ی خاطر متولیان و مسؤلان شهری کشور است. هر سال که می گذرد بر تعداد شهرهای کم آب کشور افزوده می شود، گستره ی بی آبی و کم آبی از شهرهای کوچک عبور می کند و شهرهای بزرگ و حتی پایتخت کشور را فرا می گیرد. این در حالی است که در دهه اخیر و در سال های پس از جنگ تحمیلی، به ویژه در دهه ی گذشته بخش قابل توجهی از سرمایه گذاری های ملی در بخش آب هزینه شده است و علاوه بر مهار آب ها و توسعه ی تأسیسات گوناگون آبی، با نهادینه ساختن بخش آب و فاضلاب شهری، زمینه ی توسعه ی پایدار در این بخش فراهم شده و دستاوردهایی فراتر از هدف های پیش بینی شده در دو برنامه ی اول و دوم توسعه به دست آمده است. اما به رغم این تلاش ها، باز هم دامنه ی معضل کم آبی در شهرهای کشور سال به سال فزونی می یابد.

نباید از یاد برد که کم آبی، به عنوان تفاضل مثبت تقاضا و تولید، یک معلول است که همچون سایر مجهولات، برای فایق آمدن بر آن باید در ابتدا علت را جست و جو کرد. چه در صورتی که علت ها به درستی تببین و شفاف شود، دستیابی به راه حل ها چندان دشوار نخواهد بود. بروز معضل کم آبی در شهرهای کشور در دو بخش فقدان ساختار مدیریت هماهنگ شهری مناسب و محوریت مدیریت آب بر توسعه ی سازه یی و غفلت از مدیریت تقاضا (مصرف) قابل بررسی و تحلیل است.

شرکت های آب و فاضلاب که عهده دار تهیه و توزیع آب شهرهای کشور هستند، همچون سایر نهادهای شهری، واحدهای خدماتی محسوب می شوند که عملکرد آنها در مجموعه ی خدمت دهی های شهری معنا می یابد. واقعیت این است که هر چند خشکسالی سال های اخیر، رخداد تنش های آبی را در بخش های شهری و کشاورزی تشدید کرده است، اما موضوع خشکسالی و کم آبی در پهنه ی وسیعی از این سرزمین، نه مسئله ی دیروز و امروز که پیشینه یی طولانی دارد و با تاریخ این سرزمین عجین است. مشاهده ی بناهای آبی باستانی در گوشه و کنار و تأثیر شگرف آب در آداب و رسوم و فرهنگ مردمان ما، گواه آن است که آب و تأمین آن یکی از دغدغه های مهم فکری گذشتگان ما بوده است. و هر چند که پیشینیان توانستند با افزایش دانش فنی خود در مهار و استحصال آب ها (مدیریت تأمین)، مصرف این کالای حیاتی را با توانایی های خود و امکانات طبیعی بهینه به سامان درآورند (مدیریت تقاضا)، اما امروزیان به دلایل گوناگون و به رغم برخورداری از فناوری های نوین، به دلایلی از انجام این مهم درمانده‌اند که دلایل نیازمند بررسی است.

مدیریت آب شهری به عنوان یکی از ارائه کنندگان خدمات زیربنایی، تنها زمانی قرین موفقیت خواهد بود که برنامه ها و عملکرد آن در قالب مدیریت شهری و هماهنگ با فعالیت سایر نهادهای خدماتی به انجام رسد. فقدان برنامه ریزی و مدیریت شهری مناسب و کارآمد که توسعه ی بی رویه ی شهرها، مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و ظهور کلان شهرها تنها نمونه هایی از آن است، همراه با انبوهی جمعیت و عدم تناسب امکانات موجود شهری برای پاسخگویی به نیازمندی های آن سبب شده است تا نهادها خدماتی، هر یک بدون توجه به هدف های مجموعه ی مدیریت واحدهای شهری، گاه در تقابل با یکدیگر عمل کنند. پیامد عدم جامع نگری در برنامه های شهری و توسعه ی بی رویه و برنامه ریزی نشده ی شهرهای کشور، بدون در نظر داشتن شیوه ی تأمین و ارایه ی خدمات آن بوده است تا دشواری های زندگی شهری روز به روز ابعاد وسیع تری یابد. دشواری هایی همچون ترافیک، خدمت دهی‌های درمانی و آموزشی، آلودگی هوا و به تازگی کم آبی، همگی از فقدان برنامه و مدیریت شهری کارآمد حکایت دارد و درست به همین دلیل است که در بخش آب شهری، به رغم دستاوردهای سترگ در توسعه ی تأسیسات و نهادینه ساختن خدمت دهی ها، معضل کم آبی همچنان رخ می نماید.

خشکسالی سال های اخیر کشور نشان داد که موفقیت در مدیریت آب تنها با تکیه بر توسعه ی سازه یی ممکن نیست و علاوه بر مدیریت تأمین که هدف آن پاسخگویی به تقاضای آب از طریق توسعه ی منابع و تأسیسات است، رویکردهای مدیریت تقاضا (مدیریت) نیز با هدف ایجاد توازن میان ظرفیت تأسیسات و منابع با میزان تقاضا مبنی بر بهره وری بهتر از تأسیسات و افزایش کارآمدی مصرف باید مورد توجه قرار گیرند. نباید تصور شود که مدیریت تقاضا، تنها بر جنبه های تبلیغاتی و جلب توجه همگانی متمرکز است. مدیریت تقاضا نیز همچون سایر مدیریت ها، از زیر مجموعه های متعددی همچون فنی و مهندسی، اقتصادی و سرانجام فرهنگی بهره می برد که تنها در بخش فنی و مهندسی آن، استفاده بهتر از آب در تأسیسات با تذکید بر بازچرخانی و کاهش هدرروی آن، کنترل فشار در شبکه ی توزیع و استفاده از لوازم و تجهیزات صرفه جویی آب، و فعالیت های فرهنگی تنهایی یکی از رویکردهای مدیریت تقاضا را تشکیل می‌دهد و بخش قابل توجهی از برنامه های آن به درون سازمان و ارتقای کارآمدی آن باز می گردد.

جان کلام آن که موفقیت در مدیریت آب شهری تنها در قالب مجموعه ی سازگار مدیریت شهری و هماهنگ با سایر نهادهای خدماتی ممکن خواهد بود و در مجموعه ی وزارت نیرو نیز علاوه بر مدیریت تأمین، پی ریزی نهادهای مدیریت تقاضا با زیرساختی مطمئن و کارآمد و هدف هایی تعریف شده برای ایجاد توازن میان تولید و مصرف ضروری است و در مدیریت تقاضا روی سخن قبل از آن که با جامعه و مردم باشد، متوجه سازمان و مسؤلان آن خواهد بود.

 

مقدمه

شهر محمودآباد از شهرهای ساحلی استان مازندران و در5215 طول شرقی و3636 عرض شمالی و 80 کیلومتری مرکز استان مازندران واقع شده است.

جمعیت این شهر در سال72 برابر16647 نفر و در سال75 برابر 19252 نفر می باشد عمده فعالیت مردم منطقه کشاورزی و صیادی بوده و همچنین در بخش توریسم هم فعالیت دارند. این شهر از شهرهای توریستی مازندران که هر ساله در فصل تابستان پذیرای هزاران مسافری است که خواهان استفاده از آب دریای خزر می باشند، و این امر نیازمند محیطی بهداشتی می باشد معهذا عدم رعایت نکات بهداشتی مانند تخلیه زباله در معابر عمومی و تخلیه فاضلاب در انهار نمای زشتی به این شهر داده که جای دارد از طرف مسئولین مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

در شرایط فعلی جمعیت شهر بالغ 25430 نفر (سال85) می باشد.

·مشکلات دفع فاضلاب و آب های سطحی شهر محمودآباد

همانطوری که قبلاً ذکر شده است محمودآباد در قسمت ساحلی مازندران قرار دارد و به علت بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، امکان استفاده از چاه های جذبی وجود نداشته و همچنین عدم وجود شیب کافی و مسطح بودن شهر، موجب بروز مشکلات عدیده ای در دفع فاضلاب و آب های سطح گردیده است.

جهت جمع آوری آب های سطحی در سطح شهر از کانال های سرپوشیده و کانیوهایی با ابعاد مختلف استفاده شده که بسیاری از آنها بدون رعایت مسائل فنی اجرا شده است، کانال فوق نهایتاً وارد شبکه اصلی شده و به رودخانه می ریزد.

متأسفانه مشکل دفع فاضلاب خانگی باعث شده که اکثر مردم جهت تخلیه فاضلاب از این کانال ها استفاده نمایند که ضمن آلودگی محیط زیست و از بین بردن آبزیان، منظره بسیار زشتی به محیط شهر داده است.

با توجه به بررسی های به عمل آورده در سطح شهر مشاهده شده است نهرهای موجود پر از آشغال و تخلیه گاه فاضلاب خانگی می باشد و همچنین عدم شیب مناسب در کف بستر نهرها و رودخانه ایجاد ماند نموده که این موضوع باعث سیاه شدن رنگ آب که نشان دهنده ی (بی هوازی) شدن نهر و ایجاد بوهای زننده و رشد و تکثیر حشرات موذی می گردد.

از آنجایی که دسترسی کودکان به نهرها آسان و گاهاً در حاشیه آن به بازی می پردازند، شیوع انواع بیماری های واگیر محتمل می باشد. لازم به ذکر است که نهرهای داخل شهر به رودخانه ای به نام « شهر رود» تخلیه می گردند و رودخانه فوق نیز پس از طی مسافت چند صد متر به دریا می ریزد و از آنجائی که در کنار دریا مردم منطقه و مسافرین هم مشغول شنا کردن می باشند، منجر به تماس مستقیم آنها با فاضلاب خانگی می گردد که این امر می تواند شیوع گسترده بیماری های واگیر و منطقه به وسیله آب را در پی داشته باشد.

·پیشنهادات

با توجه به مشکلات موجود و عدم دفع بهداشتی فاضلاب، طراحی و اجرای شبکه جمع آوری فاضلاب و تصفیه خانه برای شهر ضرورت خاصی دارد و چنان چه این امر صورت نگیرد می تواند مشکلات شدید بهداشتی و زیست محیطی را در منطقه ایجاد نماید.

ضمن بازدید از منطقه مشخص شد که تعدادی از لوله های جمع آوری آب های سطحی به نهرهای داخل شهر تخلیه می گردد، ولی عمق لوله در محل تخلیه به رودخانه بدون در نظر گرفتن ارتفاع آب رودخانه بوده است. لذا در موقعی که آب رودخانه بالا می آید خصوصاً در مواقع بارندگی، آب های سطحی منتقله به وسیله لوله قادر به تخلیه در رودخانه نبوده و در جهت عکس در لوله ها به جریان درمی آید، لذا با توجه به اجرای غیر اصولی شبکه آب های سطحی نیاز به طراحی شبکه ای فنی و محاسبه شده می باشد تا بتوان به نحو مطلوب آب های سطحی منطقه را جمع آوری و دفع نمود.

در کوتاه مدت نیز شهرداری می باید از تخلیه فاضلاب خانگی در کانیوها و لوله های اصلی جمع آوری آب های سطحی و نهرهای موجود جلوگیری نماید، همچنین شهرداری می تواند نسبت به لایروبی و جمع آوری آشغال و مواد جامد از نهرهای سطح شهر اقدام نماید که این امر علاوه بر تسهیل در جریان نهرها و جلوگیری از باعث زیبایی منظره شهر می گردد.

·نتیجه گیری

اجرای شبکه جمع آوری و تصفیه و دفع فاضلاب و شبکه جمع آوری آب های سطحی در شهر محمودآباد ضمن بالا بردن سطح بهداشت عمومی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست منجر به کاهش هزینه های درمانی شده و از نظر اقتصادی نیز مهم می باشد.

با بالا بردن سطح بهداشت و زیباتر شدن شهر در اثر رعایت بهداشت، توریست بیشتری جذب شهر شده و ضمن افزایش تعداد مسافران، اقتصاد شهر نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای خواهد نمود و بازار کار بیشتری برای اهالی منطقه ایجاد می گردد.

به طور کلی تأمین آب شرب شهر محمودآباد از چهار حلقه چاه می باشد و ظرفیت مخازن این شهر در مجموع7300 متر مکعب می باشد.

ناگفته نماند که آب ورودی به مخزن از قبل با سیستم کلرفیاتور گازی کلرینه می شود. و سیستم کلرزنی گازی در بالا دست یعنی در محل چاه شماره3 لاصفا قرار دارد. مجموع آبدهی کل چاه ها146 لیتر در ثانیه می باشد.

 

مقدمه

افزایش بی رویه جمعیت در جهان حاضر مشکل اساسی برای محیط زیست ایجاد نموده و تأمین مواد غذایی و آب سالم بهداشتی از عمده ترین مسائلی است که نیاز به برنامه دقیق و به کارگیری از تکنولوژی پیشرفته در حل آن دارد. در بررسی آب سالم و بهداشتی شهر و تأمین آن قدم اول شناخت وضعیت موجود و بررسی امکانات برای حداقل5 سال آینده می باشد. در این راستا اساسی ترین کار شناخت منابع تأمین کننده آب و امکان یا عدم امکان در بهره برداری آن می باشد. پس از آن مسائلی مربوط به چگونگی انتقال و دسترسی عموم به آب سالم و بهداشتی پرداخته و دقیقاً مقدار مصرف مورد نیاز شهر و شخص و پس از آن تعیین هزینه نمایند. در وضعیت کنونی جهت حل مشکل کم آبی بررسی امکانات موجود و چگونگی بالا بردن راندمان دستگاه های منابع تأمین کننده آب از یک طرف و بررسی شبکه شهری و مقدار نشت از طریق لوله ها و شبکه های قدیمی پوسیده و شکسته شده از طرف دیگر جهت تعیین میزان هزینه برای اصلاح آن از اهداف اساسی به شمار می آید. در این خصوص برای شهر محمودآباد کلیه موارد اشاره شده فوق بررسی شده و نتایج به صورت پیشنهاد در پایان گزارش آورده شده است. امید داریم که این گزارش گاهی هر چند کوچک در حل مسائل و مشکلات این شهر برداشته و انشاءالله با بررسی سایر کارشناسان در این خصوص مشکل کم آبی در استان حل گردد.

 

1- ویژگی های جغرافیایی شهر

شهرستان محمودآباد با جمعیت بالغ بر16375 نفر از جمله شهرهای ساحلی استان مازندران بوده که دارای آب و هوایی خیلی مرطوب می باشد. این شهر در ارتفاع22 متری از سطح دریای آزاد قرار داشته و میزان بارندگی و تبخیر سالیانه آن به ترتیب برابر1000و900 میلیمتر با دمای15 درجه سانتی گراد می باشد.

شهرستان محمودآباد به دلیل واقع شدن در مناطق ساحلی در فصول گرم پذیرای مهمان‌های زیادی از شهرهای مختلف کشور می باشد. لذا مصرف آب نیز در تابستان به حداکثر مقدار می رسد.

2- زمین شناسی هیدروژنولوژی

تنها رودخانه ای که از داخل شهر محمودآباد عبور می کند که از انشعابات رودخانه هرازبوده و در مسیر خود پساب های آب کشاورزی و شهری به آن اضافه می گردد. این رودخانه در انتهای مسیر خود به دریای خزر می ریزد سطح آب های زیرزمینی این شهر به طور متوسط در5 متری قرار داشته و جهت شیب هیدرولیکی آن نیز از جنوب به سمت شمال می باشد. بارندگی زیاد و وجود پتانسیل آبی قوی در قسمت ساحلی این شهر حتی در زیر دریای خزر چشمه هایی با آب شیرین ایجاد شده که در میزان شهری آب در این قسمت از دریا تأثیر گذاشته است.

در بررسی زمین شناسی این شهر بیشتر به اواخر دوران چهارم که در تشکیل سفره های زیرزمینی از اهمیت خاصی قرار دارد پرداخته می شود. رسوبات این مناطق اکثراً از سطح زمین تا اعماق شامل رس- ماسه و سیلت از نوع دریایی می باشد که بر اثر پسروی و پیشروی سطح آب دریای خزر طی زمان ها گذشته حاصل شده است.

به علت باقی ماندن آب دریا هنگام پسروی باتلاق ها و مناطق کولایی ایجاد شده که امروزه با حفر چاه ها در این مناطق آبی با کیفیت بد همراه با مواد آلی برداشت می‌گردد. این مناطق اکثراً موضعی بوده و تا قسمت میانی دشت (گالش پل) شروع رسوبات آبرفتی مخروط افکنه هراز ادامه دارد.

3- آب شهری

الف- منابع تأمین آب:

منابع تأمین کننده آب شهر در حال حاضر توسط بهره برداری از سه حلقه چاه واقع در مسیر جاده محمودآباد به آمل مطابق کروکی و نقشه های ضمیمه گزارش تأمین می‌گردد. بررسی دبی آزاد چاه ها نشان می دهد که هر چه فاصله از مناطق ساحلی و مخزن دورتر شویم مقدار آبدهی چاه ها بیشتر می گردد این مورد به دلیل قرارگیری چاه ها در محدوده مخروط افکنه می باشد. در این قسمت با داشتن اطلاعات اولیه مشخصات چاه‌ها (ضمیمه گزارش) کمیت و کیفیت چاه ها و پمپ ها بررسی شده و نتیجه در پایان آن جهت اخذ تصمیمات بعدی آورده شده است.

 

چاه شماره 1: استفاده نمی شود. درwT 8/55=Q

چاه شماره2 n.8= I

از چاه شماره 2 تا 1 با دبی145 لیتر در ثانیه v.38=V

Hp.56= p

از چاه شماره1 تا مخزن 145 لیتر در ثانیه

افت در پمپ H_lx=0/6 افت خط H_lx=2/38_m

H_lv=1/58 H_ln=51_m

H_lt=2/1 H_lt=5/52

H_lt=58/9

ارتفاع مانومتریک86=20-1/2+9/58+45=H

 

چاه شماره 3

الف- زمانی که چاه شماره2 نیز درwT90Q=

در حال پمپاژ باشد. HP56= P_HP v380=V n80=I

 

افت در پمپH_lx=2/88m افت در خطH_lx=4/27_mتا چاه شماره 2، 2 تا مخزن

H_ly=2/4(k=10/15) H_lx=53/38

H_lt=7m H_ly=5/52

H_lt=63/17

M77=(20-)+17/63+7+27=H

ب- زمانی که چاه شماره 2 از مدار خارج باشد.

مقدار افت خط از چاه شماره 2 تا مخزن 23 متر می باشد و M5= H_ly

M42=(20-)+28+7+27=H

لازم به توضیح است: مقدار دبی اندازه گیری شده از طریق جهت در مخزن زمینی محمودآباد زمانی که دو چاه در حال پمپاژ باشند برابر حدود 70 لیتردر ثانیه می باشد.

ارتفاع زیاد منبع، هوای سرد، نبود اپراتور ماهر جهت نصب سوند الکتریکی ناچاراً کلیه کارها توسط کارشناس صورت گرفته است و آماده برای اندازه گیری گردید در ساعت12 نیمه شب پمپ ها خاموش شده و شهر مستقیماً از منبع هوایی تغذیه گردید اندازه گیری در هر 15 دقیقه تا ساعت 5 صبح مورخه30/6/71 ادامه داشته است رقم مربوطه به صورت جدول درآمده و با داشتن مساحت مخزن و تغییرات سطح آب، حجم کلی اب مصرفی در هر 15 دقیقه محاسبه گردید. نتیجتاً کمترین مصرف از ساعت 3 لغایت 30/3 دقیقه حدود68/9 مترمکعب (در هر15 دقیقه) محاسبه گردیده است.

5- محاسبات:

الف- تفسیر نمودار ستونی: تغییرات مصرف تا ساعت 3 نیمه شب مربوط به مصرف شهر و پر کردن منبع هوایی یکی از روستاهای تابعه شهر با لوله 2 اینچ می باشد. با توجه به وضعیت شغلی مردم این شهر که اکثراً کسبه و کارگر می باشند مقدار مصرف آب از ساعت5/3 به بعد مربوط به استفاده آب توسط این قشر می باشد.

ب- کل مصرف آب در شهر در سال68 برابر 960545 و در سال69،1144164 می باشد که از طریق کنتور شمارش شده است. (خانگی)

برای سال70 حدود1327783 متر مکعب در سال برآورد می گردد که حدود43 لیتر در ثانیه به طور متوسط مصرف می گردد.

از طریق آمار جمعیتی بر طبق مقدارمصرف برای هر نفر230 لیتر در روز (جاماب) مقدار مصرف سالانه برابر خواهد بود.WT/S 5/43= روز/ WT/S376650=230*16375

بنابراین مقدار مصرف که برای محاسبه در نظر گرفته خواهد شد برابر 42 لیتر در ثانیه خواهد بود.

کمترین مصرف از طریق نمودار ستونی برابر68/9 متر مکعب در زمان15 دقیقه می باشد بر اساس واحد لیتر در ثانیه برابر7/10 لیتر در ثانیه می باشد با توجه به اینکه در این ساعت از شب مقدار مصرف بسیار کم بوده و حتی طبق بررسی حاصله کلیه کارخانجات از آب استفاده ننموده اند. لذا وجود یک درمانگاه در شهر و احتمال مصرف آب توسط بعضی از ساکنین مقدار7/0 لیتر در ثانیه برای این مصارف تخصیص داده می شود.

بنابراین مقدار نشت آب از طریق لوله های شکسته شده و قدیمی برابر10 لیتر در ثانیه محاسبه و در نظر گرفته می شود.

با وجود آمدن مرغداری‌های متراکم وصنعتی به شکل امروزی ، کوکسیدیوز نیز به عنوان یکی از بیماریهای مهم از نظر اقتصادی شناخته شدعلیرغم پیشرفت های زیادی که در رابطه با پیشگیری و درمان کوکسیدیوز از 60 سال گذشته صورت گرفته است معهذا این بیماری در حال حاضر نیز یکی از علل عمده بروز ضایعات و خسارت در صنعت مرغداری به حساب می آید

راهکارهای جدید در پیشگیری و درمان کوکسیدیوز

 

با وجود آمدن مرغداری‌های متراکم وصنعتی به شکل امروزی ، کوکسیدیوز نیز به عنوان یکی از بیماریهای مهم از نظر اقتصادی شناخته شد.علیرغم پیشرفت های زیادی که در رابطه با پیشگیری و درمان کوکسیدیوز از 60 سال گذشته صورت گرفته است معهذا این بیماری در حال حاضر نیز یکی از علل عمده بروز ضایعات و خسارت در صنعت مرغداری به حساب می آید. با گسترش هر چه بیشتر صنعت مرغداری و از رده خارج شدن تعدادی از داروهای اولیه ، نیاز به بکارگیری روشهای جدیدتر پیشگیری و استفاده از داروهای موثرتر برای درمان و بالاخره بهبود مدیریت مرغداری و استفاده از ابزارهای جدید مدیریتی برای مهار کوکسیدیوز و کاهش ضایعات اجتناب ناپذیر می باشد. انگل های تک یاخته ای روده از جنس ایمریا ، عامل ایجاد کوکسیدیوز در طیور می باشند.در پرورش طیور به صورت متراکم ، اووسیت ها سریعا در بستر تکثیر یافته و تماس مرغ و وارد شدن تعداد زیادی اووسیت به درون دستگاه گوارش و روده سبب بروز کوکسیدیوز کلینیکی در طیور می گردد.بر عکس ، در پرورش طیور به صورت غیر متراکم ، چون تعداد اووسیت ها در واحد سطح کم می باشد لذا با وارد شدن تعداد کمتری اووسیت به درون دستگاه گوارش علاوه بر اینکه کوکسیدیوز کلینیکی بروز نمی کند بلکه سبب ایجاد ایمنی بر علیه بیماری نیز می شود.بنابراین با اعمال و یا استفاده از ابزارهای مدیریتی موثر که سبب کاهش تعدادی اووسیت ها در بستر گردند علاوه بر این که از بروز بیماری کلینیکی جلوگیری خواهد شد ، بلکه گله بتدریج و با کسب ایمنی ، در برابر بیماری کاملا مقاوم و مصون خواهد گردید. پژوهشگران این اصل اساسی یعنی مکانیسم چگونگی ایجاد ایمنی بر علیه کوکسیدیوز را تنها بعد از چندین دهه تحقیق توانستند شناسایی کنند. از آنجا که اووسیت ها را می توان در هر نقطه ای که محل پرورش طیور است یافت ، لذا ریشه کنی بیماری و یا عاری کردن مرغداری از وجود اووسیت امری غیر ممکن می باشد.

 

?تشخیص و مانیتورینگ کوکسیدیوز در گله های گوشتی کوکسیدیوز در طیور ، ناشی از تهاجم انگل کوکسیدیا به دیوار سلول روده است و درجه ضایعات به وجود آمده در دیواره بستگی مستقیم به تعداد کوکسیدیای مورد تهاجم قرار گرفته دارد.

گروه بندی معمول شترمرغ ها به صورت دسته های سه تایی یعنی یک نر و دو ماده است، اما شما ممکن است نگهداری جفتی ( یک نر و یک ماده)، یا دسته های چهارتایی ( یک نر و سه ماده) و یا نگهداری دسته جمعی (دو یا چند نر با دو یا چند ماده) در نظر بگیرید ما نگهداری جفتی و یا سه تایی را توصیه می کنیم چون کنترل عملکرد فردی هر پرنده امکان پذیر است

بخش اول- منابع تولید
احداث مزرعه شترمرغ برای هر کسی پر ماجراست. برای راه اندازی مزرعه شترمرغ به زمین، نیروی کار، آب، مجوز و نقدینگی نیاز دارید. قبل از آغاز چنین پروژه ای برخی از جنبه های مورد نیاز را مورد بررسی قرار می دهیم.
زمین
باید بررسی کنید که چگونه از زمینی که در اختیار دارید استفاده کنید. بسته به اینکه چه گزینه هایی را در شروع کار در نظر گرفته اید باید تصمیم بگیرید که چه مقدار زمین برای جفت گیری، نگهداری جوجه ها، پرورش پرنده ها تا سن کشتار و تجهیزات جوجه کشی اختصاص دهید. ممکن است فضاهای دیگری را برای ساختمان های اداری، فروشگاه یا محل استراحت کارگران در نظر بگیرید.

 

گروه بندی معمول شترمرغ ها به صورت دسته های سه تایی یعنی یک نر و دو ماده است، اما شما ممکن است نگهداری جفتی ( یک نر و یک ماده)، یا دسته های چهارتایی ( یک نر و سه ماده) و یا نگهداری دسته جمعی (دو یا چند نر با دو یا چند ماده) در نظر بگیرید. ما نگهداری جفتی و یا سه تایی را توصیه می کنیم. چون کنترل عملکرد فردی هر پرنده امکان پذیر است.

 

فضای مورد نیاز برای پرورش دسته سه تایی30 متر (32 یارد) در 50 متر (55 یارد) و در مجموع 1500 متر مربع است. البته این اندازه بدون هیچگونه عواقب جدی تقریبا به نصف قابل تقلیل می باشد اگرچه گردشگاه های بزرگتر با مکان های دویدن وسیع مطلوبتر بوده و به همین علت گردشگاه ها به صورت مستطیل در می آید تا مربع.

 

جوجه ها طی چهار هفته اول زندگی به فضای کمی نیاز دارند. فضای 2 متر (2 یارد) در 10 متر (11 یارد) برای 20 جوجه کافی است، لیکن جوجه ها سرعت رشد چشمگیری دارند، با رشد جوجه ها نیاز به فضای پرورشی به سرعت افزایش می یابد.